woensdag 11 maart 2015

Dakdekker aan de slag op de Zonnehal ondanks tekort

Eindelijk is het zover. Het dak van de Zonnehal en de zes lichtkappen worden voor een groot deel gerepareerd. In april, als de caravans uit de winterstalling zijn gehaald, gaat een dakdekker uit Ridderkerk aan de gang.

Ansichtkaart voor werving donateurs
Zo’n 90.000 euro is nodig volgens de monumentencommissie die de Zonnehal restaureert in de operatie. Mede dankzij een lening van de Paasheuvelgroep -op wiens terrein de hal staat- en een garantstelling van een commissielid kan het werk beginnen.

Niet het hele dak wordt gerepareerd, vertelt Jan Hilgers, verantwoordelijk voor de renovatie. ‘We kunnen zo’n tweederde van het dak van een nieuwe dakbedekking voorzien. Ook is de dakdekker bereid de zes lichtkappen te herstellen. Het hele dak van een nieuwe laag voorzien gaat helaas niet, want we komen nog zo’n 10.000 euro tekort’. De overheid zal dat gat niet opvullen, want de subsidiepotjes zijn opgeheven of leeg. 

Wervingsbrief

Om het ontbrekende bedrag alsnog bij elkaar te krijgen, heeft zijn restauratieclub een wervingsbrief rondgestuurd met de vraag of mensen de lopende renovatie ‘ van dit prachtige stukje historie’ willen steunen. Wie doneert kan de ingesloten ansichtkaart, met aan de voorzijde een pentekening van de hal, gebruiken. Wordt het geld de komende maanden bij elkaar gesprokkeld dan repareert de dakdekker alsnog het gehele dak in één keer. 

Spannend

‘Dat is veel goedkoper. Anders wordt het werk na tweederde van het dak hersteld te hebben, stilgelegd. Volgend jaar of het jaar erop moeten we met het andere deel aan de slag, maar dan moeten er weer dure steigers opgebouwd of vangnetten onder het dak opgehangen worden. Dat kost duizenden euro’s extra en dat geld is er al helemaal niet’, aldus Hilgers. Volgens het hoofd renovatie wordt het de komende maanden op het gebied van toekomstige donaties dus ‘spannend’. ‘Ik lig er niet wakker van, maar veel scheelt het niet.’ 

De reparatie van het dak is belangrijk voor het behoud van het historische houten pand. Als de dak bedekking hersteld is, kunnen de gammele houten wanden en kierende ramen aangepakt worden. Daarmee krijgt de hal weer zijn oude schuilfunctie bij slecht weer terug.


De Zonnehal werd gebouwd door werkloze jongeren tijdens de Grote Depressie in de jaren dertig. In 1938 werd het pand dat nu een Rijksmonument is, in gebruik genomen.   

vrijdag 6 februari 2015

Zonnehal-beschermer vecht door: 'Ik kan wel een beetje hulp gebruiken’

Tijmen Kos lijkt een eenzame strijd te voeren voor het behoud van de Vierhouter Zonnehal, een houten monument uit de crisisjaren dertig.

Tijmen Kos
Dat het gebouw een flinke opknapbeurt nodig heeft, is geen geheim. Wie om de grote hal loopt, schrikt van het rottende houtwerk, kierende ramen en de scheefhangende deuren. Door de donkere gaten in de dakramen giert de wind. Een duw en het hele gebouw kan zo in elkaar storten, zo lijkt het. 

Kos, in het dagelijkse leven beleidsmedewerker bij de Dronter onderwijsinstelling Codenz, is de voorzitter van de werkgroep, die geld inzamelt voor de restauratie. Werkgroep is misschien een groot woord. Veel leden zijn weggevallen. De gemiddelde leeftijd is hoog; ziektes, ongelukjes of de lokroep van het pensioen zorgen ervoor dat enkele bestuurders afgehaakt zijn. 

Maar Kos en de overige werkgroepleden gaan stoer door: ‘Je kan dit gebouw toch niet zomaar in elkaar laten zakken? Er is hier historie geschreven. Duizenden werkloze, vooral socialistische jongeren hebben deze houten hal opgericht in de jaren dertig. Het was één van de vele werkverschaffingsprojecten op de Paasheuvel. Hoeveel kinderen hebben hier niet op de toneel gespeeld? Hoeveel scholen of zorginstellingen zijn hier niet geweest?’

De Zonnehal is volgens de voorzitter een uniek gebouw. ‘Nergens in Nederland kun je zo’n groot houten geval/gebouw vinden. De stijl is afgekeken van de Amsterdamse school. Als dit in elkaar stort gaat geschiedenis verloren. Dat mag niet. Ik wil dit stukje geschiedenis bewaren. Hier waren mensen aan het werk met het doel om samen wat op te richten. Voor elkaar, met elkaar.’ 

Foto 1938. Dak is klaar. Het teer kan erop,
 dat warm wordt gemaakt in een emmer
Dat laatste ideaal herkent Kos uit zijn eigen periode bij de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB). De socialistische, maar ook de christelijke jongerenbeweging koesterde de natuur. De leden zongen liedjes rondom het kampvuur, werkten samen aan diverse projecten, deden aan verheffing. Kos: ‘Dat sociale, het elkaar helpen, die idealen kwam ik hier op de Paasheuvel ook weer tegen. De Paasheuvel heeft zijn socialistische ideeën inmiddels afgeworpen, maar de Zonnehal staat er nog.’ 

Stroomversnelling

Kos had eigenlijk niet zo heel veel met de Paasheuvel, waar de socialistische jongerenbeweging AJC jarenlang een thuisbasis had. Ja, hij stond er met een stacaravan en ja hij had veel contact met de toenmalige bedrijfsleider. Als in 2007 de Zonnehal-restauratieplannen op de tv worden gepresenteerd met het doel de hoofdprijs te winnen voor de financiering van de  herstelwerkzaamheden, komen de zaken in een stroomversnelling.

Een prijs wint de Zonnehal niet, maar een werkgroep wordt wel opgericht. Kos neemt het voorzittershamer op verzoek van de bedrijfsleider op zich. Doel: zoek geld om de restauratie toch mogelijk te maken. 

De eerste successen worden geboekt. De FNV, PvdA, SP, de Vara en veel individuele donateurs maken geld over. De houten poten waar het dak op leunt, kunnen door deze bijdragen worden versterkt.

Het herstel van het dak is nu prioriteit twee. ‘Dat zijn heel veel vierkante meters die vernieuwd en verstevigd moeten worden. Daar hebben we zo’n 85.000 euro voor nodig. Een deel van dat geld is er al, want we hebben gelukkig donateurs. Binnenkort ga ik met een bestuurslid van de Paasheuvelgroep naar de sociale stichting van SNS Reaal voor fondsenwerving. 

Een opname uit 1938. Het dak
werd toen moeizaam geteerd met
een simpele bezem, gedoopt in
een emmer teer. Teerrollen
bestonden toen nog niet. Het was
zwaar handwerk.
Misschien willen die wel investeren, maar we eisen dat de Paasheuvelgroep ook meedoet. Dat laatste is lastig, want de Zonnehal staat niet hoog op het investeringslijstje van de Paasheuvelgroep. Met de Zonnehal wordt tot nu toe namelijk weinig geld verdiend.’  

In de ogen van Kos kan de hal op termijn toch veel geld opleveren, maar dan moet er eerst geïnvesteerd worden. Een businessplan dat de onderwijsdeskundige heeft geschreven, moet de Paasheuvelgroep én subsidieverstrekkers overhalen. 

Kan de overheid misschien helpen, want de hal is tenslotte een Rijksmonument. Tsja. De nationale overheid heeft nauwelijks geld, weet Kos. De staat steekt geld liever in de restauratie van een kerk of molen. Maar in een hal? Kos zucht even. Hij lijkt een strijd tegen windmolens te voeren. Zijn vrouw vroeg laatst wanneer hij ermee zou stoppen.

'Beetje hulp nodig'

Stoppen? Dat woord staat niet in het woordenboek van de oud-onderwijzer. ‘Dit moet voor het nageslacht worden bewaard. Hier hebben tweeduizend jongeren, vaak afkomstig uit de grote stad, dagenlang gewerkt.
Zomaar een mooie zomerfoto
van de Zonnehal in opbouw. 
Hele generaties zijn opgegroeid in deze ruimte en vrijheid. Dat mag niet verloren gaan. Daar wil ik gewoon mijn best voor doen, maar ik weet niet precies hoe. Dus ik ben van alles aan het uitproberen. En ja, daar heb ik wel een beetje hulp bij nodig.’ 


dinsdag 3 februari 2015

Al 55.000 euro in kas voor restauratie dak Zonnehal

Maar liefst 55.000 euro heeft de werkgroep restauratie Zonnehal verzameld, dankzij de giften van diverse donateurs. Daarmee komt de vernieuwing van het enorme dak van de houten hal weer een stuk dichterbij. 


Opname uit 1938; het dak wordt geteerd met bezem, gedoopt in een emmer teer
Een opname uit (waarschijnlijk) 1938. Het dak werd toen
moeizaam geteerd met een simpele bezem, gedoopt
in een emmer teer. Teerrollen bestonden toen nog niet.
Het was zwaar handwerk.
Om die majeure operatie mogelijk te maken heeft de werkgroep van voorzitter en oud-onderwijzer Tijmen Kos zo’n 85.000 euro nodig. Als het dak vernieuwd is, kan er meer vaart worden gezet achter de restauratie van het hele gebouw uit 1938. 

Doel is om het monument dat nu langzaam wegrot, volledig te herstellen, waardoor de ‘slecht-weerfunctie’ voor grote groepen op de Paasheuvel hersteld wordt. Ook blijft daardoor de hal die werklozen in de crisistijd van de jaren dertig hebben gebouwd, behouden voor het nageslacht.

Voor wie de Zonnehal & Tijmen wil helpen. Doneren kan op: NL 58 INGB 0001 7700 99, Paasheuvelgroep te Vierhouten, o.v.v. “restauratie Zonnehal”.

De werkgroep bestaat uit Tijmen Kos, Netty Hogendoor (ex-AJC), Jan Hilgers (ex-AJC), Ton van der Reijden (Paasheuvel) en Michel Blessing (Paasheuvel) uit Vierhouten. Binnenkort wordt een interview met Tijmen Kos op onze Paasheuvel-blog gepubliceerd.